Artnit

Francuski slikar i vajar Andre Deren je tokom odmora u ribarskoj luci Kolijur na jugu Francuske 1905. godine, eksperimentisao u svom radu sa Anrijem Matisom. Pod Matisovim uticajem, Deren je počeo da koristi jake, nenaturalističke boje malim odvojenim potezima četkice da bi preneo osećanja svetlosti i senke. Andre Deren je naslikao portret Anrija Matisa, a Matis je naslikao portret Andrea Derena. Slika Portret Anrija Matisa se danas nalazi u galeriji Tejt u Londonu.

Portret Šarla Bodlera Gustav Kurbe je datirao 1840. godine, ali izgleda da je uglavnom naslikan oko 1847. godine kada su se pesnik i slikar često sastajali. Ovaj portret predstavlja poetičnu projekciju tada nepoznatog dvadesetšestogodišnjeg Bodlera u lelujavoj svetlosti kao "prokletog pesnika", što stvara paralelu sa prvim delom zbirke pesama Cveće zla Splinom i Idealom. Danas se ova slika nalazi u muzeju Fabr u Monpeljeu.

Ćutanje, a onda.

J. A.: Čemu služi pisanje?

M. D.: To je istovremeno ćutnja i govor. Pisati. To znači ponekad i pevati.

J. A.: A igrati?

Svoj pravi umetnički senzibilitet francuska slikarka i grafičarka Mari Lorensen otkriva ulaskom u avangardne pariske krugove preko poznanstava sa kubističkim slikarima Fransisom Pikabijom i Žoržom Brakom. 1919. godine naslikala je sliku Lepeza na sebi svojstven način, formalnim elementima koji su s vremenom postali zaštitni znak njenog slikarstva u tipično uzdržanoj paleti plave, ružičaste i sive boje. Danas se ova slika nalazi u galeriji Tejt u Londonu.

Fotografskim opusom američke fotografkinje i režiserke Lori Simons dominiraju lutke, kuće za lutke i ilustracije lutaka. Od sredine 1970-ih godina ona snima scene sa lutkama, lutke ventrilokvista (osoba koje govore iz stomaka), predmete sa nogama i ljude, kako bi stvorila fotografije koje se odnose na domaće scene. Fotografija Žena stoji na glavi iz 1976. godine pripada jednoj od njenih prvih serija koje su bile deo šireg istraživanja njene generacije o ženskim ulogama kroz prizmu lutki postavljenih u minijaturnom enterijeru "kuća iz snova“. Danas se ova fotografija nalazi u muzeju umetnosti Metropoliten u Njujorku.

Na jednoj od svojih najpoznatijih ekspresionističkih slika San, Salvador Dali se vraća klasičnom nadrealističkom motivu koji je verovatno inspirisan njegovim uključivanjem na izložbu nadrealnih "predmeta" u galeriji Šarl Raton u Parizu, na kojoj je javnost pozvana da "dodirne svoje snove". Ova slika se bavi frojdovskom temom sveta snova koja je fascinirala nadrealiste koji su verovali da se sloboda podsvesti u snu može iskoristiti, a zatim kreativno realizovati u njihovoj umetnosti. Slika se danas nalazi u privatnoj kolekciji, i i dalje izaziva mnogo kontroverzi, kao i 1937. godine, kada ju je Salvador Dali naslikao.

Noćas su me pohodili mrtvi.
Nova groblja i vekovi stari;
Prilazili k meni kao žrtvi,
Kao boji prolaznosti stvari.

Od 1793. godine pa nadalje, Francisko Goja u svojim radovima prikazuje vizije i košmare koje je video u svojoj glavi. Ciklus gravira Los Caprichos (Kaprici) od 80 listova, objavljen prvi put 1799. godine usmeren je protiv sveta zla, nasilja, mračnjaštva, neznanja, gluposti aristokratije, licemerja i pohlepe sveštenstva, praznoverja i fanatizma masa. Najpoznatija gravira iz ovog ciklusa je broj 43 San razuma stvara čudovišta, kreirana između 1797. i 1799. godine. Danas se kopije ove gravire nalaze u muzejima širom sveta.

Noćne more su živo realistični, uznemirujući snovi u kojima čovek doživljava stravične događaje uz osećaj straha, a ponekad i teskobe, žalosti ili očaja. One se najčešće javljaju sa fazom naglih pokreta očiju (REM), kada se najviše sanja. Zato što periodi REM spavanja postaju sve duži kako odmiče noć, noćne more se doživljavaju najčešće u ranim jutarnjim satima. Pretpostavlja se da je narodna predstava o mori veoma stara, zato što se nalazi kod svih slovenskih, ali i mnogih drugih naroda.

Mnogi radovi engleskog slikara i crtača švajcarskog porekla Hajnriha Fislija, poput slike Noćna mora iz 1781. godine, bave se natprirodnim temama. Kada je prikazana 1782. godine na izložbi Kraljevske akademije u Londonu, slika Noćna mora je šokirala i uplašila posetioce. Međutim, ona je postala i jedna od najpoznatijih i najčešće kopiranih slika u istoriji umetnosti. Fisli je uradio najmanje tri druge verzije, a bilo je i više grafičkih i karikaturalnih verzija. Njena kopija je visila u stanu Sigmunda Frojda u Beču dvadesetih godina XX veka. Danas se ova slika nalazi u Institutu umetnosti u Detroitu.