Artnit

Kada razmotrimo duh u arhetipskoj formi u kojoj se pojavljuje u bajkama i snovima, on se predstavlja u slici koja se neobično razlikuje od svesne ideje o duhu, koji je podeljen u mnogo značenja. Duh je prvobitno bio duh u ljudskom ili životinjskom obliku, daimónion koji je pristupio čoveku izvana. Ali naš materijal već pokazuje tragove ekspanzije svesti koja je postepeno počela da zauzima tu prvobitno nesvesnu teritoriju i da preobražava te daimónione, bar delomično, u voljne postupke.

Arhetip se često određuje kao univerzalna priča, karakter, simbol ili situacija, koji se stalno pojavljuju u pričama iz celog sveta. Pojam arhetip se pojavljuje u oblastima koje se odnose na ponašanje, modernim psihološkim teorijama i književnim analizama. Karl Gustav Jung koristi pojam arhetipa u svojoj teoriji ljudske psihe. On je verovao da se univerzalne, mitske karakteristike arhetipova nalaze u kolektivno nesvesnom ljudi širom sveta.

Mehanizmi odbrane su postupci kojima se čovekovo ja brani od ugrožavajućih spoljašnjih opasnosti i od sopstvenih neprihvatljivih želja. Opšti psihološki mehanizam odbrane predstavlja i kompenzacija, koja se kao i drugi mehanizmi odbrane koristi za zaštitu ega od anksioznosti, očuvanja samopoštovanja i obezbeđivanje prihvatljivog ponašanja u svojoj sredini.

Sadržaji lično nesvesnog su tekovine individualnog života, tekovine kolektivno nesvesnog, naprotiv stalno su u apriori postojeći arhetipovi. Odnos ovih prema instinktima tretirao sam u ranijim svojim delima. Među arhetipovima karakteristični su najviše oni empirijski, koji najčešće i najintenzivnije utiču na Ja, odnosno remete ga. To su Senka, Anima i Animus. Figura koja je iskustvu najpristupačnija jeste Senka, jer se njena priroda može otkriti u visokoj meri iz sadržaja lično nesvesnog. Izuzetak od ovog pravila čine samo oni ređi slučajevi gde su pozitivni kvaliteti ličnosti potisnuti i gde Ja usled toga igra bitno negativnu tj. nepovoljnu ulogu.

Sva živa bića, svesno ili nesvesno, u svakom vremenskom trenutku imaju udela u toj prirodi (taj aksiom zvuči toliko aksiomatski da ga je Jung, u godinama pred smrt, nazivao tautološkim, i o vremenu sve češće govorio u terminima fizike, kao o toku beskrajne energije). To učešće u vremenu im je zajedničko, ma gde se nalazila. Ono je još jedan veliki čovekov pomagač; čak i kada izmahuje kosom, čini to samo zato da bi saseklo ono privremeno i razdvojilo ga od večnog - baš kao što i laž odvaja od istine. Preuzima na sebe deo odgovornosti za način života saglasan svrsi zbog koje je život i stvoren - odgovornosti koja bi se za samog čoveka pokazala prevelikim teretom.

Švajcarski psihijatar Karl Gustav Jung dolazi do otkrića kolektivnog nesvesnog, koje je osnova njegovog učenja, analizirajući svoje snove i snove svojih pacijenata. Po njemu je san nesvesno, poruka koju naše nesvesno, "beskrajno i moćno kao zvezde" šalje nama samima. Snovi otkrivaju mudrost nesvesnog i razumevanjem svojih snova i njihovim naučnim tumačenjem čovek može da dođe do boljeg uvida u sebe i druge, pretpostavi šta ga čeka u budućnosti i nađe svoj smisao, svrhu i ispunjenje.

"Početkom 1944. godine slomio sam nogu i nakon te nesreće sledio je srčani udar. U stanju nesvesti doživeo sam delirijume i vizije koji su verovatno počeli dok sam se nalazio na granici života i primao kiseonik i injekcije kamfora. Slike su bile toliko silovite da sam zaključio kako se nalazim blizu smrti... Činilo mi se da se nalazim visoko u vasioni. Daleko ispod video sam zemaljsku kuglu, koja se kupala u veličanstvenoj plavoj svetlosti. Video sam duboko plavo more i kontinente...

U sadašnjosti, termin persona je donekle prihvaćen u psihologiji i savremenoj kulturi. Često se koristi u svakodnevnom razgovoru, u novinama i teoriji književnosti. Termin označava samoprikazivanje osobe u javnosti, a ne njenu starnu suštinu. Persona je psihološka i društvena tvorevina prihvaćena za određenu svrhu. Jung je odabrao naziv persona za svoju psihološku teoriju zato što ona ima veze sa igranjem uloga u društvu. Bio je zainteresovan za to kako ljudi dolaze do toga da radije igraju određene uloge, da prihvataju konvencionalni kolektivni stav i da predstavljaju društvene i kulturne stereotipe, nego da pretpostave i žive svoju jedinstvenost. Naravno, ovo je dobro poznata ljudska mana. To je jedna vrsta mimikrije. Jung joj je dao naziv i obradio je u svojoj teoriji psihe.

Čuveni švajcarski psihijatar Karl Gustav Jung razvija teoriju o animi i animusu, kao arhetipskim figurama psihe. On pri tome određuje animus kao prasliku muškarca u ženi, a animu kao prasliku žene u muškarcu. Anima i animus su zapravo slike naših idealnih partnera koje se razvijaju u nama od najranijeg detinjstva. Marej Stajn, poznati jungovski psihoanalitičar u svom delu Jungova mapa duše o Jungovoj teoriji o animi/animusu piše: