Artnit

Mađarski vajar Gabor Mikloš Soke je poznat po svojim monumentalnim skulpturama životinja. Njegova najveća skulptura, a verovatno i najveća skulptura ptice u Evropi je Orao, koju je naručio poznati mađarski fudbalski klub Ferencvaroš. Ova impozantna skulptura, modelovana 2014. godine nalazi se izvan njihovog stadiona Groupama Arena u Budimpešti.

Orao krstaš (Aquila heliaca), poznat i po nazivu carski orao je impozantna grabljivica koja živi od jugoistočne Evrope do zapadne i centralne Azije i uglavnom naseljava predele do 1000 metara nadmorske visine, ne preterano pošumljene. Većina populacije je migratorna i zimu provodi u severoistočnoj Africi i u južnoj i istočnoj Aziji.

Privrženost vrlini

Ševa je ptica za koju se veruje da, ako se prinese obolelom koji će umreti, ona okreće glavu i ne gleda ga. Ali, ako će se oboleti oporaviti, ptica uopšte ne skida oči s njega, i uistinu je uzrok što će ga bolest ostaviti na miru. Slično, privrženost vrlini nikad se ne iskazuje u odnosu na rđavu ili naopaku stvar, nego se uvek zadržava kraj onih čestitih i vrlih stvari, i vraća se u plemenita srca kao što se ptice u zelenim šumama vraćaju rascvetalim granama. A ova privrženost ispoljava se više kod zle kobi nego u blagostanju, ponašajući se kao svetlost koja najviše sija tamo gde naiđe na najmračnije mesto.

Iako je orao ptica grabljivica veoma je poštovan gotovo kod svih naroda. Poznat kao kralj neba i kralj ptica, smatran je simbolom slobode, nadahnuća i neslućenih visina, a u religijama i mitovima mnogih naroda orao je bio čest simbol vrhovnog božanstva. Zato što je jedina ptica koja može da gleda direktno u Sunce, bez ikakvih posledica on je i solarni simbol.

Antička egipatska ili rimska porfirna vaza, poznata kao Sugerijev orao verovatno datira iz II veka nove ere. U liturgijsku posudu u obliku orla, transformisan je 1140. godine po nalogu igumana bazilike Sen Denija u Parizu, savetnika Luja VI i VII Sugerija, koji je napisao da je pronašao ovu porfirnu vazu u kovčežiću. Nekada je Sugerijev orao bio deo riznice bazilike Sen Deni, a danas se nalazi u muzeju Luvr u Parizu.

Alfred Tenison, jedan od najznačajnijih pesnika engleske viktorijanske ere, je kao mladić putovao Pirinejima, planinskim vencem na granici Francuske i Španije. U svom dnevniku, on beleži da je obližnja dolina Kotret njegovo omiljeno mesto. U ovoj dolini na Pirinejima mogao je da vidi orlove i druge ptice grabljivice kako kruže iznad njega. U kratkoj pesmi Orao, koja je prvi put objavljena 1851. godine stvara jednu preciznu sliku ptice, koja sa velike visine gleda dole na more.

Žutoglavi bradaš (Gipaetus barbatus) je vrsta orla, koja spada u ptice grabljivice iz porodice sokolovki (Falconidae). Jedan je od najvećih starih lešinara u svetu. Njegove nozdrve su obrasle čekinjama i liče na bradu, po čemu se naziva orao bradan, bradan i kostoberina. Živi u planinskim predelima u Evropi, velikom delu Azije i Africi.

Ah, ta ja znam, kako je s tim jelama! Iz dubine doline šikaju do neba, nadmašuju skoro najsmionija klisurasta brda. No kako dugo traje to slavlje? Najviše nekoliko jadnih stoljeća, a onda se stropoštaju od staračke nemoćni i istrunu na tlima. Tada izmile noću iz svojih pukotina u klisurama mali pakosni ćukovi i još im se povrh svega podruguju: "Vidite li, moćne jele, mislile ste, da se možete mjeriti s bregovima; sada ležite ondje dolje skrhane, a bregovi stoje još uvijek nepokolebljivo."

Orao belorepan (Haliaeetus albicilla) je najveći orao koji živi u Evropi. Poznat je i po imenima štekavac, morski orao i belorepi morski orao. Ova impresivna ptica prepoznatljiva po veoma velikim, širokim krilima koja se završavaju belim repom je pokazatelj nezagađene sredine i reaguje prva na povećanje otrova i zagađenja u staništu. Naseljava srednju i jugoistočnu Evropu i severne i umerene pojaseve Azije sve do Japana.

U mnogim narodnim epskim pesmama ističe se humanost Marka Kraljevića. On je zaštitnik sirotinje i potlačenih. U pesmi Marko Kraljević i orao on čini dobro životinjama, kao u narodnim bajkama, a kada se nađe u nevolji, one mu uzvraćaju.