Artnit

Od 1389 g. javlja se kosovski kult, u suštini religiozni fenomen. Taj kult trebalo je da duhovno premosti stoleća praznine u nacionalnom i državnom kontinuitetu. Vidovdanski kult je jedinstven primer zaštitne funkcije religije u životu naroda; samo istorijska karastrofa mogla je nekim naročitim procesom podsvesnoga duhovnoga reagiranja stvoriti takav spontani kult. Bez autora i pokretača, bez forme i zakona, stvoreno je jedno duboko verovanje, čudan kult smrti i poraza, ali sa pozitivnom dinamikom za novi život. Kult smrti, u ime života.

Zbirka pesama Uspravna zemlja, koju je Vasko Popa objavio 1972. godine, predstavlja poeziju kulturnog pamćenja, koja obuhvata deset vekova srpske kulture. Deo ove zbirke je i ciklus Kosovo polje posvećen srpskoj kolevci i srpskoj kobi. U svim pesmama iz ovog ciklusa javlja se pesma kosa, koja ih povezuje.

Vrline, dela i zasluge, kao i dobročinstva brojnim manastirima i crkvama kneginje Milice Hrebeljanović ostavile su dubok trag u epskom pamćenju srpskog naroda. Zajedno sa suprugom, knezom Lazarom, srpski narod ih je zauvek "krunisao", a njihovi likovi žive u brojnim epskim pesmama koje su dugo prenošene s kolena na koleno. U srpskoj istoriji imala je značajnu ulogu u strašnom vremenu posle boja na Kosovu 1389. godine, gde je i knez Lazar izgubio život, nakon čega je vodila državne poslove.

Narodna epska pesma Car Lazar i carica Milica iz kosovskog ciklusa je jedna od najlepših pesama u srpskoj narodnoj poeziji. U njoj je posebno istaknuto junaštvo i čast, a rodoljublje je naglašeno kao najviša moralna vrednost koja je jača i od smrti.