Artnit

U narodnoj epskoj pesmi Marko Kraljević i beg Kostadin lik Marka Kraljevića je naslikan u duhu i karakteristikama siromašnog čoveka iz naroda i njegovih humanih shvatanja o sinovljevoj dužnosti, ljubavi prema socijalno obespravljenim i u mržnji prema skorojevičkoj nadmenosti.

Narodna epska pesma Marko Kraljević i Mina od Kostura ima više varijanti. Najpoznatiju varijantu zapisao je od nepoznatog narodnog pevača Vuk Stefanović Karadžić, i objavio u II knjizi Srpskih narodnih pesama pod brojem 6.

U pretkosovskom ciklusu narodnih epskih pesama čest motiv je borba za presto. Među njima se svojom lepotom naročito ističe pesma Uroš i Mrnjavčevići, za koju je s pravom rečeno da ju je "mogao samo pesnički talenat prvoga reda sastaviti". Narodni pevač je neslogu velikaša i njihovo otimanje o Dušanovo carstvo, shvatio kao glavni uzrok propasti srpske države.

Herojski i osvetnički lik Marka Kraljevića je naslikan u svetlosti njegove legendarne uloge zaštitnika sirotinje raje u narodnoj epskoj pesmi Marko Kraljević ukida svadbarinu. Da bi prikazao dubinu nacionalne nesreće izazvane tragičnim porazom narodni pevač je radnju pesme približio kosovskoj tragediji. U tematsku osnovu pesme utkana su dva značajna životna podatka - beznadežnost nesreće prerano uvenule mladosti i usamljenički osvetnički podvig legendarnog junaka.

Marko Kraljević je narodni junak koji je prisutan u skoro celokupnom srpskom narodnom stvaralaštvu. On živi u epskoj i lirskoj poeziji, baladama i romansama, pripovetkama, legendama, ali i u istorijskim i mitskim predanjima. Pominje se u poslovicama, izrekama, pa čak i u šaljivim pričama.

Lik Marka Kraljevića obogatio je srpsku narodnu književnost. O njemu su ispevane mnoge pesme, ispričane mnoge priče. Uz njega se splela legenda i njegovo ime je postalo simbol srpskog naroda. Ima toliko pesama o njemu da čine čitav jedan ciklus. Svaka pesma kazuje i ističe neku osobinu ovog junaka.

Nikakoga Srbina nema koji ne zna za ime Marka Kraljevića. Ja ću ovdje naznačiti o njemu ono što se slabo u pjesmama nalazi, nego se pripovijeda. Pripovijeda se da je Marko bio mnogo jači od ostalijeh sadašnjijeh, a jamačno i ondašnjijeh ljudi...

Srpska epska poezija tokom vekova robovanja pod Turcima je stalno pevala o junaštvu srpskog naroda. Narodna junačka pesma je posebno opevala hrabrost srpskih junaka. Tako je epska poezija tokom vekova budila i stvarala nacionalnu svest srpskog naroda.

U narodnoj epskoj poeziji Marko Kraljević je najveći junak, najplemenitiji među junacima, a istovremeno i najbliži stvarnom životu. Njegov lik je dat u mnogim epskim narodnim pesmama. Narodna epska pesma Marko pije uz Ramazan vino, svojom tematikom posebno obogaćuje epsko-tradicionalni lik Marka Kraljevića.