Reč sinkretizam potiče od grčke reči synkretismos (συγκρητισμός), što znači Kritska koalicija. Pojam je prvi put upotrebio starogrčki istoričar Plutarh, kada je citirao primer Krićana koji su ostavili po strani međusobne različitosti i razmirice i udružili se zbog potencijalne spoljašnje opasnosti.
U političkoj teoriji sinkretizam se najčešće određuje kao ujedinjavanje političkih stranaka sa različitim ideologijama i drugim različitostima i međusobnim razmiricama, protiv trećeg zajedničkog protivnika, zbog postizanja nekog cilja.
U psihologiji sinkretizam označava nepodeljene mentalne procese u ranoj fazi razvoja deteta. Pokazuje se kao tendencija dečjeg razmišljanja da neke pojmove koji su samo perceptivno ili asocijativno subjektivno povezani dete smatra objektivno realno povezanim. Dete koje prihvata vezu pojavljivanja sa povezivanjem predmeta, nesvesno prenosi značenje reči samo na spoljne odnose.
U filozofiji sinkretizam se određuje kao pokušaj spajanja u jedinstvenu celinu različitih, često i suprotstavljenih filozofskih teorija, bez menjanja suprotnosti koje ih karakterišu. Najpoznatiji je pokušaj spajanja Platonove i Aristotelove filozofije, koji je uveo italijanski filozof i humanista iz razdoblja renesanse Piko de la Mirandola.
U teologiji sinkretizam znači spajanje apsolutno različitih verskih pravaca i verovanja, odnosno prakse kao što su obredi i običaji. Istoriju religija karakteriše spajanje različitih kultova i religioznih ideja kroz međusobne uticaje. Religije helenističkog doba, su na primer nastale prodiranjem orijentalnih elemenata u rimsku i grčku mitologiju.
U lingvistici sinkretizam opisuje odnos između morfologije i sintakse, gde se razlikovanja koja se zahtevaju sintaksom ne ostvaruju morfologijom za podskup reči. Ona podrazumeva izjednačavanje dva oblika reči (najčešće padeža) i njihovo spajanje u jedan. Takođe postoji koncept kumulacije gramatičkih značenja, koji se u jednom smislu koristi konceptom sinkretizma u lingvistici i izražava nekoliko različitih gramatičkih kategorija iza jednog nedeljivog pokazatelja.
Prema nekim autorima, "sinkretizam se često koristi za opisivanje proizvoda velikog nametanja jedne otuđene kulture, religije ili jedne prakse nad drugom koja je već prisutna". U savremenom dobu, pojam sinkretizma je značajan zbog pojave ideala novog doba koji je zasnovan na spajanju nespojivog, odnosno na sinkretističkim tendencijama.
