Društvo
Predrasude
Predrasude su posebna vrsta logički neosnovanih i uporno održavanih stavova prema pojedincima ili grupama koji su praćeni intenzivnim emocijama. Predrasude su krute, nefleksibilne, otporne prema podacima, čak i kada su ti podaci u suprotnosti sa generalizacijama koje one sadrže. Poznati američki psiholog Gordon Olport, predrasudu definiše kao "odbojni ili neprijateljski stav prema nekoj osobi samo zato što ona pripada nekoj grupi, i zbog toga što se pretpostavlja da i ona ima negativne kvalitete koji se toj grupi pripisuju".
Jovan Cvijić - Pred prostranim horizontom
Često sam imao prilike da posmatram uticaj stočarstva na ljude dinarskih plemena. Što najpre iznenađuje, to je vrlo mnogo dokolice, koju ova vrsta zanimanja ostavlja odraslima. Ljudi u punoj snazi rade vrlo malo, i sav posao ostavljaju ženama i osobito deci i starcima.
Karl Manhajm - Utopijska svest
Tokom istorije se čovek mnogo češće orijentisao prema činiocima koji su transcedirali egzistenciju nego prema onima koji su joj bili imanentni, a ipak je na osnovu takve "ideološke svesti", koja nije bila kongruentna sa bićem, ostvarivao sasvim konkretne životne poretke. Takva nekongruentna orijentacija bi postajala utopijska samo onda kad bi u isti mah delovala u pravcu razaranja postojećeg "egzistencijalnog sklopa".
Sreten Vukosavljević - Dvojaki moral
U svom članku Krivokletnici koji je objavljen u beogradskom listu Pravda 1935. godine, Sreten Vukosavljević opisuje dvojaki moral jugoslovenskih seljaka tridesetih godina, njihov osećaj povezanosti i obaveze prema suseljanima, a potpune neobavezanosti prema državi. Kao i u vreme Osmanskog carstva, oni se ni sada nisu identifikovali s moralom i pravom države u kojoj su živeli. Članak je objavljen i u knjizi Sretena Vukosavljevića, Pisma sa sela, pod naslovom Krivokletnici. Sreten Vukosavljević piše:
Ugled i obraz
Većina ljudi dobrovoljno poštuje običaje svoje zajednice. Oni teže ka njenim vrednostima i pritom često zapostavljaju sebe zarad zajedničkih ciljeva. Na konformnost sa pravilima svoje zajednice u velikoj meri utiču ugled u društvu, prestiž, a sa druge strane sramota, "crni obraz".
Lesli Vajt - O geniju
Nema nikakvog smisla psihološki definisati genija bar ukoliko se radi o kulturnoj istoriji. Mnoge osobe izuzetnih prirodnih sposobnosti nikada ne steknu ugled niti slavu. A, s druge strane, mnogi ljudi koji su se proslavili svojim delima bili su osobe nimalo iznad sasvim prosečne, ili čak niže, prirodne obdarenosti. Pretpostavka da značajno dostignuće mora značiti visoku prirodnu sposobnost neopravdano je izvedena.
Teorija dokoličarske klase
Teorija dokoličarske klase, objavljena 1899. godine je prva i najpoznatija knjiga američkog sociologa Torstena Veblena. Ona pruža uvid u neke neekonomske funkcije bogatstva u društvenom sistemu i pokazuje ulogu potrošnje kao simbola društvenog statusa u otvorenom i pokretljivom tipu društvene strukture. Iako napisana pre više od jednog veka ova knjiga i danas ima veliki značaj za razumevanje, kako savremenih socioloških teorija, tako i savremenog, potrošačkog društva.
Pozdravljanje u patrijahalnom selu
Poznati sociolog sela, Sreten Vukosavljević u članku Kako se pozdravlja, objavljenom u beogradskom listu Politika 1938. godine, opisuje veoma detaljno pravila pozdravljanja u jugoslovenskim patrijahalnim selima. Ovaj članak je objavljen 1962. godine i u njegovoj knjizi Pisma sa sela.
Ljudi koji odudaraju
Kultura oblikuje ljude i oni se teško od nje distanciraju. Svaki čovek, ipak u potpunosti ne predstavlja svoju kulturu, već ima individualne osobine koje nisu ni tipične ni reprezentativne. Ne postoji ni apsolutna zavisnost od kulturnog obrasca i pojedinac se može od njega i udaljiti.
Teorija otuđenja Karla Marksa
Nemački filozof Karl Marks smatra da otuđeni rad predstavlja realnu samostalnu društvenu silu koja vlada čovekom i društvom u društvenim odnosima zasnovanim na privatnoj svojini. Jedan od osnovnih oblika je svakako otuđenje čoveka u sferi ekonomskih odnosa. Ovo otuđenje dovodi do toga da opredmećeni ljudski rad, inkarniran u nizu roba, vlada društvom i društvenim odnosima.
Društvo